Selçuklu Devleti Ne Zaman Kurulmuştur?
Arslan bey dönemde çok büyük sıkıntılar yaşıyordu. Yönetimini gerçekleştirdiği yıllarda ülkesi çok güçlüydü. O kadar güçlüydü ki, yönettiği ülkesinin bu gücü Karahanlılar ve Gazneniler gibi iki büyük devleti endişeye düşürüyordu. Bu endişeleri öylesine arttı ki, büyük bir plan ile Arslan Bey’i tutuklattılar. Tutuklanan Arslan Bey, 1032 yılında hayata gözlerini yumdu. Ataları ölen Selçuk Bey’in iki torunu Tuğrul ve Çağrı Beyler, bağımsızlıklarını ilan etmek için kolları sıvadı.
İki azimli gencin bu alanda attıkları adımlar ile Selçuklu devleti teşkilatlı devlet düzenine yavaş yavaş girmeye başladı. Bu dönemde devletin başındaki isim Tuğrul Bey’di. Tuğrul Bey, 1035 yılında Gazne ordusu ile savaşarak, Gaznelileri büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu zafer üzerine Tuğrul Bey komutasındaki ordu Horosan içlerine doğru ilerlemeye başladı. Aradan iki yıl geçmişti ki, günümüz Türkmenistan topraklarında bulunan Mery şehrini ele geçirmeyi başardı.
1038 yılı Tuğrul Bey’in Gaznelilere karşı ikinci zaferini gerçekleştirdiği yıl oldu. Bu zafer ülke topraklarına Nişabur şehrini de ilave etti. Böylece bağımsızlıklarını ilan ettiler. Üst üste aldığı zaferler ile sultan şanına layık görülen Tuğrul Bey, hükümdar ilan edildi. Böylelikle, Büyük Selçuklu Devleti’ni de kurmuş oldu.
Gelelim yıkılışına. Devletin yıkılış sesleri, Melikşah’ın vefatından sonra ülke idaresini eline alan I. Mahmut döneminde duyulmaya başladı. 1094 yılında ondan sonra başa geçen Beryaruk’da devletin kötüye giden tarihini değiştiremedi. Sonrasında 1105 yılında Müizzeddin sonrasında Mehmed Tapar devlet gücünün kötüye gitmesinin önüne geçemediler. Selçuklu devleti eyaletlerindeki merkezi otoritesini büyük oranda kaybetmişti ki başa 1118 yılında Ahmet Sencer geçti. Ahmet Sencer, devlet topraklarını yeniden birleştirdi. Ancak ülke Melikşah devrindeki gücüne erişemedi.
1128 yılında Karahanlı devletlerinin ikisini de yenilgiye uğratmayı başaran Karahitaylar, artık Selçuklular ile komşu idi. Bu komşuluk, Selçuklu devletine karşı büyük bir baskı oluşturdu. Bu çekişmeli komşuluğun üzerinden 13 yıl geçmişti ki, iki ülke arasında Katvan savaşı patlak verdi. Bu savaş ile Karahitaylar tarafından büyük bir hezimeye uğrayan Selçuklu Devleti, çok hızlı bir parçalanma sürecine girdi. Daha sonra Karahitaylar, Maveraünnehir’i işgal ederek, Selçuklu ekonomisine büyük bir darbe indirdi. Ekonomisi zayıflayan devlet,1153 yılında Sencer’in oğuzlara tutsak düşmesi ile birlikte ülke 1157 yılında Sencer’in ölümü ile yıkıldı.
