Öldürücü sonuçlar doğurabilen mutasyon kelimesi öğrenildiğinde mutasyon nedir sorusu kafaları karıştırıyor. Mutasyon hakkında bilinmeyen birçok bilgi mevcuttur. Bu yazıda mutasyon ve modifikasyonu tam anlamıyla kavrayabileceksiniz.
Çevre şartları dolayısıyla canlının kromozomlarında, genlerinde ve nükleotidlerinde gelen ani ve kalıcı değişimlere mutasyon denir. DNA’daki eşleşmeler sırasında meydana gelen mutasyonlar, DNA’daki kromozom, gen ve nükleotidlerde kalıcı değişim meydana getirir. Alkol ve sigara kullanımı, sıcaklık artışı, radyasyon ve ilaç kullanımı gibi etkenler mutasyona neden olabilir. Hem üreme hem de vücut hücrelerinde görülebilen mutasyon, üreme hücrelerinde nesilden nesile aktarılabildiği gibi aynı zamanda da kalıtsaldır. Fakat vücut hücrelerinde görülen mutasyon kişisel olduğu için kalıtsal değildir. Mutasyon, olumlu ve olumsuz şekilde gözlemlenebilir. Olumlu şekilde oluştuğunda canlının çevresine uyum sağlamasına yardımcı olduğu gibi olumsuz şekilde oluştuğunda ise hemofili, orak hücreli anemi gibi rahatsızlıklara sebep olabilir. Fakat mutasyon, çoğu zaman zararlı ve öldürücüdür. Çekinik genler üzerinde ortaya çıkan mutasyonlar sayesinde tür içi çeşitlilikler sağlanır. Kırmızı gözlü bir sineği mutasyona uğramasıyla beyaz gözlü olabildiği gözlemlenmiştir. Mutasyon geçiren yapıda boşluk yoksa onarılabilir.
Eksik organlı bebekler, doğum lekeleri, yapışık ikizler, yapışık parmaklılık, altı parmaklılık, tavuklarda görülen kısa bacaklılık, dört boynuzlu keçiler, üç ayaklı tavuklar, van kedileri mutasyon örneklerinden birkaçıdır.
Modifikasyon, genleri değiştirmez fakat genlerin fenotipleri üzerlerinde değişikliklere yol açar. Yani modifikasyon dış görünüşteki değişikliklerin sebebidir. Modifikasyon kalıtsal olmadığı için sadece tek bir canlıyı ilgilendirir. Nesilden nesile aktarılamaz. Gen veya kromozomlarda herhangi bir değişiklik meydana getirmeyen modifikasyon, sadece vücut hücrelerinde görülür. Çevre şartlarından etkilendiği gibi modifikasyona neden olan çevre şartları ortadan kalktığında modifikasyon da ortadan kalkar. Canlının yaşadığı ortam, yaptığı fiziksel aktiviteler, nem, sıcaklık, ışık ve beslenmeye göre değişiklikler gösterir.
Yazın güneşin altında kalındığında tenin bronzlaşması modifikasyon sayesinde olur. İyi beslenen bir aslan yeterince gelişim sağlarken iyi beslenemeyen bir aslanın yeterince gelişim göstermemesi, 16 derecelik sıcaklıkta duran sineğin kanat yapılarının düz, 25 derecelik sıcaklıkta duran sineğin kanatlarının kıvrık olması, arı sütü ve bal ile beslenen arıların kraliçe arı, kovan ile beslenen arıların ise işçi arı olması, fitness ile uğraşan bir kimsenin kaslarının gelişmesi, tek yumurta ikizlerinin tüm özelliklerinin birbiriyle aynı olmasına rağmen boy ve kilo gibi değişikliklerin olması, çiçeklerin ortam sıcaklığına göre farklı renkte çiçek açması gibi örnekler verilebilir.
Bunların yanı sıra elle gerçekleştirilen değişimler de modifikasyon sayılır. Örneğin Müslüman çocukların sünnet olması bir modifikasyon örneğidir.
Fakat mutasyon ve modifikasyon birbiriyle çok karıştırılmaktadır. Bu nedenle mutasyon ve modifikasyonun farklarını incelemekte fayda olabilir. Mutasyon ve modifikasyonun farkları şu şekildedir:
- Mutasyon genlerin yapısını değiştirirken, modifikasyon genlerin işleyişini değiştirir.
- Mutasyon, sıcaklık artışı, kimyasal maddeler, kimyasal ilaçlar, alkol, sigara, uyuşturucu gibi çevresel faktörlerden etkilenir. Fakat modifikasyon ışık, sıcaklık, nem, fiziksel aktiviteler gibi etkenlerden etkilenir.
- Mutasyona neden olan etkenlerin ortadan kalkması sonucu canlı eski haline dönemezken, modifikasyona neden olan etkenler ortadan kalktığında canlı eski haline dönebilir.
- Mutasyon hem vücut hem de üreme hücrelerinde meydana gelirken, modifikasyon sadece vücut hücrelerinde meydana gelir. Üremeye hiçbir zararı dokunmaz.
- Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonun kalıtsal olması vücuda ciddi zararlar verir. Fakat modifikasyon kalıtsal olmadığı için bu zararlar söz konusu dahi olamaz.
- Mutasyon sonucu kalıtsal çeşitlilik oluşurken modifikasyon sonucu kalıtsal çeşitlilik olmaz.
- Mutasyonun bir çoğu zararlıdır. Öldürücü hal de alabilir. Ama modifikasyon canlıya zarar vermediği gibi ölüme de sebep olmaz.
