Lizozom Nedir? Özellikleri ve Görevleri Nelerdir?

Lizozom Nedir? Özellikleri ve Görevleri Nelerdir?
Vücudumuz içerisindeki her bir yapının kendine has bir özelliği vardır. Hiçbir yapı fazladan var olmamış ve işe yaramayan tek bir organelimiz dahi yoktur. Çok küçük yapılarda bulunan lizozom da bunlardan bir tanesidir. Son zamanlarda etki görevleri bilim adamlarınca daha çok saptanmış ve canlılığın sağlanması için en önemli yapı olarak belirlenmiştir.

Lizozom hayvan hücrelerinde oldukça çok rastlanan bir yapıdır. Alyuvar ve bitki hücrelerinde bulunmadığı bilinmektedir. Yalnız bazı kaynaklara göre de bitki hücrelerinde bu görevi yapan farklı yapıların olduğudur.

Yaşam döngüsünü sağlayan bir numaralı yapı olarak bilinir. Kendisi asidik yapıya sahip küçük ve yuvarlak bir şekle sahiptir. Görevi ise sindirime yardımcı olmaktır. Lakabını da buradan alır aslında, kendine yetemeyecek olan eski ve yaşlanmış hücrelerin sindirilmesini sağlayarak, yaşam döngüsüne katkıda bulunacak olan yeni hücrelerin var olmasının önünü açar.  Tam bir hücre koruma timidir. Dışarıdan gelebilecek olan tehlikelere karşı kendini korur. Hücre içine girmeye çalışan yabancı ve tehlikeli maddeler olabilir. Buna önlem olarak onları sindirir ve stabiliteyi korur.

Bir infazcıdır aynı zamanda. Kendisi de yaşlanıp işlevini yerine getiremediği zaman zar patlar ve hücre kendini sindirmeye başlar. Yani her bir yapının süresi dolduğunda yeni yapılar için kendini içten sindirmeye başlar. Günlük hayattan en güzel örneklerden biri kaslarımız. Hareket etmeyince ve düzenli spor yapmayınca kaslarımızın eridiğini fark ederiz. Aslında bu durum da lizozomun görevleri arasındadır.

Hücre içerisindeki sindirimden sorumlu zabıta gibidir. Lizozomlar sabit bir yerde kalmazlar ve devamlı hareket halindedirler. Bulundukları yerde, nerde sindirime muhtaç hücre görürlerse onları hemen hapsederler ve sindirilmesine yardımcı olurlar. İnsanların öldükten sonra neden koktukları hakkında bilginiz var mı? Lizozomları da çevreleyen bir zar sistemi vardır. Bu zar zamanla zarar görürse içerisinde bulunan enzimler sitoplazmaya gönderilir ve bu şekilde sindirim gerçekleşir. Bu duruma da otoliz denilmektedir.

Sadece bular değil. Yeni canlıların oluşumunda da etkileri bulunmaktadır. Yeni yaşam bulan canlılardaki vücut hatlarını belirlemeye yardımcı olur. Buna en iyi örnek ise el ve ayak parmaklarıdır. Bu parmaklar ilk başta bitişiktir ve lizozomlar yardımıyla ara noktalar eritilir. Bu sayede şuan kullandığımız parmaklarımız oluşur. Son olarak üreme organlarında da etkisi bulunmaktadır. Dişi yumurtalıklarının çevresi kalın bir zar ile kaplanmış durumdadır. Bu yapı sperm hücrelerinin uç yapısında bulunduğu için bu zarın delinmesi ve spermin içeri girmesi için etkin bir rol oynar.